Romanos Diogenes
Babası Kapadokyalı Konstantin Diogenesdir. Romanos Diogenes Bizans ordusunda yüksek rütbelere yukselmiş ve 1067 yılında Bizans İmparatoru X. Konstantin Dukas'ın oğullarını imparatorluk tahtından indirmek için hazırladığı bir komplo nedeni ile idama mahkûm edilmiştir.
İdam infazını hapiste beklerken Bizans'ta gerçek iktidar sahibi olan taht naibi Eudokia'nın ilgisini çekmiş ve onun huzuruna çağrılmıştır. Eudokia, ondan çok etkilenip ve onu affederek 1 Ocak 1068 tarihinde onunla evlenmiştir. Bu evlilikle IV. Romanos Diogenes olarak, VII Mikhail ile beraber ortak İmparator olmuştur.
Türkler üzerine seferler [değiştir]
IV. Romanos Diogenes tahta geçtikten sonra Bizans İmparatorluğunun doğusundaki ortaya çıkan durumla ilgilenmiştir. Doğu Anadolu'ya giren Selçuklu ordularına karşı başarılı üç askerî sefer düzenlemiştir. 1068-69daki son seferi ile Selçuk ordularını Fırat Nehri'nin doğusuna püskürtmeyi başarmıştır.
1071de IV.Romanos yeni bir sefere hazırlanmıştır. Bu sefere çıkan Bizans ordusu Anadolu içinden ilerleyip, doğu Anadolu'da yakın savaşa girişmeyen Selçuklu öncü birlikleri tarafından Bizans arazilerinin çok dışında kalan Selçuklular elinde bulunan önemli bir kale olan Malazgirt kalesine yöneltilmiş; buraya dağınık şekilde ilerleyen Bizans ordusu, bu mevkide savaş düzeninde bekleyen Selçuk Sultanı Alp Arslan idaresindeki ana Selçuk güçleri ile karşı karşıya gelmiştir. Bizans kuvvetleri sayıca güçlü olmakla beraber (70.000 mevcutlu), Balkanlar'dan ve Anadolu'dan toplanan birçok paralı asker kapsadığı için iyi eğitimli olmayan ve kumanda ve kontrolü birleşiklikten uzak bir ordu idi.
Ayrıca ileri yürüyüşte, ordu dağınıklık göstermiş ve tam gücü ile savaşa girememiştir.
Malazgirt Savaşı 26 Ağustos 1071 de iki ordunun savaşa girişmesi ile başlamıştır. Bizans yazarlarına göre, savaşın sonucunda Oğuz, Peçinek ve diğer Türk asıllı Bizans paralı askerlerinin karşılarında Türkleri görünce Bizans ordusunu terk etmeleri önemli rol oynamıştır. Savaş Bizans ordusu aleyhine gelişmiş, IV. Romanos ve Bizans merkez birlikleri merkezde hücumla ilerlemiş, fakat Bizans ordusundan büyük bir kısmından ayrılmış ve Selçuk birlikleri tarafından kuşatılmıştır.
Zaten eksik ve aksak eğitimli olan ve kumanda ve kontroldan yoksun olan Bizans ordusunun kalan kısmı komuta alamadan ve Selçuk ordusunun baskına dayanamayarak dağınık bir halde geri çekilmeye başlamış ve çok geçmeden bu bir bozguna dönmüştür. Böylece Bizans ordusu sadece büyük bir yenilgiye uğramakla kalmamış; merkezde kuşatılıp tecrid edilen İmparator IV. Romanos Selçuklular tarafından esir alınmıştır.
Sultan Alp Arslan önce önüne getirilen pejmürde kılıklı, toztoprak kaplı, yorgun argın kişinin Bizans İmparatoru olduğuna inanamamıştır.
Ama sonra, zamanın tarihçilerinin hepsinin üzerinde anlaştığı gibi, Selçuk Sultanı esiri Bizans Imparatoru'nu çok büyük bir nezaketle karşılamış ve İmparator'un Selçuklu karargahında 8 günlük kalması sırasında ona tek sert bir söz söylememiştir. Sonra imzalanan bir barış anlaşması ve miktar üzerinde pazarlıktan sonra anlaşmaya varılan bir salıverme tanzimatı ve yıllık haraç verme sözü alındıktan sonra IV. Romanos Konstantinopolis'e gitmek üzere serbest bırakılmıştır. Salıverme tanzimatının 1.500.000 Bizans altını ve yıllık haracın 360.000 Bizans altını olması üzerine anlaşma yapılmıştır.
İhanet [değiştir]
Malazgirt Savaşında Bizans ordusunun ihtiyatlarının komutanı ve IV. Romanos'un rakiplerinden olan Andronikos Doukas zaiyat vermeden savaş alanından ayrılmış ve ordusu ile hemen Konstantinopolis'e dönmüştür. IV. Romanos'a muhalif olanların başı olarak Sezar ünvanı taşıyan Yannis Doukas ile birlikte yenilgiden menfaat temin etmek için bir plan uygulamaya başlamışlardır. Yannis Doukas ve yüksek saray memuru Mikhael Psellos hemen taht naibi olan Eudokia'yı bir manastıra kapatmışlar; Eudokia'nın X. Konstantin Dukas'dan olan oğlu ve Yannis Doukas'ın yeğeni olan VII. Mikhail'i kıdemli imparator ilan etmişler ve VII. Mikhkail'i inandırıp IV. Romanos'un tahttan indirildiğinin ilanını sağlamışlardır.
IV. Romanos ise geri dönmekte iken Anadolu'ya dağılmış ordunun kalanlarından bir derma çatma bir ordu düzenlemiş ve kendisini tahttan indirenlerin ordularına karşı iki savaş yapmıştır. Birincisi Sezar Yannis Doukas'ın en genç oğlu Konstantin Dukas idaresinde ordulara karşı Dokeia'ta yapılmıştir. Bu savaşta yenilen IV. Romanos kaçıp Adana yakınlarında bir ufak kaleye sığınmıştır. Takip eden ordu daha kıdemli Andronikos Doukas emrine verilmiştir. Kuşatılan kaleden IV. Romanos bazı şartlarla Andronikos Dukas'a teslim olmuş ve esaret şartlarının ağır olmayacağı hakkında bir anlaşma imzalanmıştır. IV. Romanos özel giydiriler ve saçı kesilmasi ile hemen keşiş yapılmştır. Anlaşmaya rağmen 600 kilometre kadar katır sırtında Adana'dan Cotiaecum (Kütahya)'ya kadar götürülmüştür. Oradan da Konstantinopolis'e getirilen IV. Romanos, 29 Haziran 1072de gözlerine mil çekilip Proti adasında (Kınalıada)'da manastıra sürgüne gönderilmiştir. Kör edilme operasyonu o kadar acımasız ve acemice yapılmıştır ki IV. Romanos Diogenes sürgünde bulunduğu birkaç günden sonra yaraları ve sonradan ortaya çıkan enfeksiyo
Babası Kapadokyalı Konstantin Diogenesdir. Romanos Diogenes Bizans ordusunda yüksek rütbelere yukselmiş ve 1067 yılında Bizans İmparatoru X. Konstantin Dukas'ın oğullarını imparatorluk tahtından indirmek için hazırladığı bir komplo nedeni ile idama mahkûm edilmiştir.
İdam infazını hapiste beklerken Bizans'ta gerçek iktidar sahibi olan taht naibi Eudokia'nın ilgisini çekmiş ve onun huzuruna çağrılmıştır. Eudokia, ondan çok etkilenip ve onu affederek 1 Ocak 1068 tarihinde onunla evlenmiştir. Bu evlilikle IV. Romanos Diogenes olarak, VII Mikhail ile beraber ortak İmparator olmuştur.
Türkler üzerine seferler [değiştir]
IV. Romanos Diogenes tahta geçtikten sonra Bizans İmparatorluğunun doğusundaki ortaya çıkan durumla ilgilenmiştir. Doğu Anadolu'ya giren Selçuklu ordularına karşı başarılı üç askerî sefer düzenlemiştir. 1068-69daki son seferi ile Selçuk ordularını Fırat Nehri'nin doğusuna püskürtmeyi başarmıştır.
1071de IV.Romanos yeni bir sefere hazırlanmıştır. Bu sefere çıkan Bizans ordusu Anadolu içinden ilerleyip, doğu Anadolu'da yakın savaşa girişmeyen Selçuklu öncü birlikleri tarafından Bizans arazilerinin çok dışında kalan Selçuklular elinde bulunan önemli bir kale olan Malazgirt kalesine yöneltilmiş; buraya dağınık şekilde ilerleyen Bizans ordusu, bu mevkide savaş düzeninde bekleyen Selçuk Sultanı Alp Arslan idaresindeki ana Selçuk güçleri ile karşı karşıya gelmiştir. Bizans kuvvetleri sayıca güçlü olmakla beraber (70.000 mevcutlu), Balkanlar'dan ve Anadolu'dan toplanan birçok paralı asker kapsadığı için iyi eğitimli olmayan ve kumanda ve kontrolü birleşiklikten uzak bir ordu idi.
Ayrıca ileri yürüyüşte, ordu dağınıklık göstermiş ve tam gücü ile savaşa girememiştir.
Malazgirt Savaşı 26 Ağustos 1071 de iki ordunun savaşa girişmesi ile başlamıştır. Bizans yazarlarına göre, savaşın sonucunda Oğuz, Peçinek ve diğer Türk asıllı Bizans paralı askerlerinin karşılarında Türkleri görünce Bizans ordusunu terk etmeleri önemli rol oynamıştır. Savaş Bizans ordusu aleyhine gelişmiş, IV. Romanos ve Bizans merkez birlikleri merkezde hücumla ilerlemiş, fakat Bizans ordusundan büyük bir kısmından ayrılmış ve Selçuk birlikleri tarafından kuşatılmıştır.
Zaten eksik ve aksak eğitimli olan ve kumanda ve kontroldan yoksun olan Bizans ordusunun kalan kısmı komuta alamadan ve Selçuk ordusunun baskına dayanamayarak dağınık bir halde geri çekilmeye başlamış ve çok geçmeden bu bir bozguna dönmüştür. Böylece Bizans ordusu sadece büyük bir yenilgiye uğramakla kalmamış; merkezde kuşatılıp tecrid edilen İmparator IV. Romanos Selçuklular tarafından esir alınmıştır.
Sultan Alp Arslan önce önüne getirilen pejmürde kılıklı, toztoprak kaplı, yorgun argın kişinin Bizans İmparatoru olduğuna inanamamıştır.
Ama sonra, zamanın tarihçilerinin hepsinin üzerinde anlaştığı gibi, Selçuk Sultanı esiri Bizans Imparatoru'nu çok büyük bir nezaketle karşılamış ve İmparator'un Selçuklu karargahında 8 günlük kalması sırasında ona tek sert bir söz söylememiştir. Sonra imzalanan bir barış anlaşması ve miktar üzerinde pazarlıktan sonra anlaşmaya varılan bir salıverme tanzimatı ve yıllık haraç verme sözü alındıktan sonra IV. Romanos Konstantinopolis'e gitmek üzere serbest bırakılmıştır. Salıverme tanzimatının 1.500.000 Bizans altını ve yıllık haracın 360.000 Bizans altını olması üzerine anlaşma yapılmıştır.
İhanet [değiştir]
Malazgirt Savaşında Bizans ordusunun ihtiyatlarının komutanı ve IV. Romanos'un rakiplerinden olan Andronikos Doukas zaiyat vermeden savaş alanından ayrılmış ve ordusu ile hemen Konstantinopolis'e dönmüştür. IV. Romanos'a muhalif olanların başı olarak Sezar ünvanı taşıyan Yannis Doukas ile birlikte yenilgiden menfaat temin etmek için bir plan uygulamaya başlamışlardır. Yannis Doukas ve yüksek saray memuru Mikhael Psellos hemen taht naibi olan Eudokia'yı bir manastıra kapatmışlar; Eudokia'nın X. Konstantin Dukas'dan olan oğlu ve Yannis Doukas'ın yeğeni olan VII. Mikhail'i kıdemli imparator ilan etmişler ve VII. Mikhkail'i inandırıp IV. Romanos'un tahttan indirildiğinin ilanını sağlamışlardır.
IV. Romanos ise geri dönmekte iken Anadolu'ya dağılmış ordunun kalanlarından bir derma çatma bir ordu düzenlemiş ve kendisini tahttan indirenlerin ordularına karşı iki savaş yapmıştır. Birincisi Sezar Yannis Doukas'ın en genç oğlu Konstantin Dukas idaresinde ordulara karşı Dokeia'ta yapılmıştir. Bu savaşta yenilen IV. Romanos kaçıp Adana yakınlarında bir ufak kaleye sığınmıştır. Takip eden ordu daha kıdemli Andronikos Doukas emrine verilmiştir. Kuşatılan kaleden IV. Romanos bazı şartlarla Andronikos Dukas'a teslim olmuş ve esaret şartlarının ağır olmayacağı hakkında bir anlaşma imzalanmıştır. IV. Romanos özel giydiriler ve saçı kesilmasi ile hemen keşiş yapılmştır. Anlaşmaya rağmen 600 kilometre kadar katır sırtında Adana'dan Cotiaecum (Kütahya)'ya kadar götürülmüştür. Oradan da Konstantinopolis'e getirilen IV. Romanos, 29 Haziran 1072de gözlerine mil çekilip Proti adasında (Kınalıada)'da manastıra sürgüne gönderilmiştir. Kör edilme operasyonu o kadar acımasız ve acemice yapılmıştır ki IV. Romanos Diogenes sürgünde bulunduğu birkaç günden sonra yaraları ve sonradan ortaya çıkan enfeksiyo